Een beginnend herstel

We zitten alweer in het laatste jaar van deze raadsperiode, een mooi moment om kort terug te blikken. Het college doet dat ook in het voorwoord bij dit jaarverslag en gebruikt daarbij het motto van het coalitieakkoord: Sterk, Sociaal, Groen. De diverse zaken die in het voorwoord worden aangestipt spreken voor zich en hoeven we hier op deze plaats niet allemaal te herhalen.

Het motto zou ook kunnen zijn “Een beginnend herstel”, zeker financieel gezien. De gemeente Heusden komt uit een diep financieel dal, waarbij de reservepositie tot een dramatisch dieptepunt werd uitgehold. Jaar in, jaar uit moest de gemeente diep in de buidel tasten om mogelijke verliezen op de grondexploitatie af te dekken. Het tij lijkt nu definitief gekeerd hetgeen ook mag blijken uit een aanzienlijk verbeterde balanspositie per eind 2016. De Algemene Reserve is in één jaar tijd meer dan verdubbeld en zit nu weer royaal boven de gewenste 10 miljoen, al moeten we daar eerlijkheidshalve wel bij vermelden dat de raad al gelden uit die reserve gelabeld heeft voor het fietspad langs de Tuinbouwweg en voor het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs. Ook de voorzieningen incl. de verliesvoorzieningen voor bouwgrondexploitaties zijn wederom op peil gebracht en op de langlopende schulden is in 2016 ruim 5 miljoen afgelost. Neemt niet weg dat de schuldenlast nog ontzettend hoog is en dat de solvabiliteit van de gemeente weliswaar verbeterd, maar nog altijd bijzonder slecht is. Met andere woorden: het herstel is ingezet, maar we zijn er nog lang niet.

De verdubbeling van de Algemene Reserve is voor een belangrijk deel te danken aan de opbrengst verkoop gemeentelijke eigendommen. De opbrengst voldoet voor het eerst in jaren aan de verwachtingen: een bedrag van 1,8 miljoen netto werd in de Algemene Reserve gestort, al moeten we wel opmerken dat wij de kosten om tot deze opbrengst te komen (ruim 5 ton) wel erg hoog vinden. Wat ons ook zorgen baart en zelfs ook wel verbaast is de gang van zaken rondom de verkoop van openbaar groen. Er liggen 68 verzoeken te wachten; hoe lang deze mensen nog moeten wachten, dat weten we niet. Sinds kort wordt er weer voluit aan dit dossier gewerkt. Onze vraag aan de portefeuillehouder: op welke termijn denkt u de achterstand weggewerkt te hebben?

Met de regionale samenwerking in de Langstraat zijn wel stappen gezet, maar de vraag is of er voldoende vooruitgang is geboekt. Er ligt een Sociaal-Economisch Plan, er ligt een uitvoeringsprogramma en dat is op zich vooruitgang, maar er kan naar ons idee best een tandje bij. In Waalwijk wordt momenteel gesproken over een strategische visie, waarin ook wordt aangedrongen op verdergaande samenwerking. Op Hart van Brabant niveau werden in 2016 ook belangrijke stappen gezet. Wij kijken met voldoening en toch ook enige trots terug op de eerste Verenigde Vergadering die in maart 2016 werd gehouden. Een grote stap richting democratische legitimering van de regionale samenwerking en ook een stap die tot aanpassingen heeft geleid van de Strategische Meerjaren Agenda van het samenwerkingsverband.

De invoering van de Omgevingswet is weliswaar uitgesteld, maar komt er wel aan. In 2016 heeft de ambtelijke organisatie kennis kunnen maken met dit fenomeen, er is een projectgroep samengesteld en er is gestart met een regionale verkenning bij andere gemeenten, zo schrijft het college in het jaarverslag. De Radendag van Hart van Brabant morgen is volledig gewijd aan de gevolgen van de invoering van deze nieuwe wet, met name voor de gemeenteraad. Wij vragen ons af of we als gemeenteraad voldoende toegerust zijn om deze slag te maken. Daar komt nog bij dat er in maart 2018 een nieuwe gemeenteraad aantreedt. Wij zijn van mening dat de gemeente budget zal moeten vrijmaken om de raad in een goede positie te brengen; bij behandeling van de VJN komen we hierop terug.

Een opmerking over het openbaar vervoer: de gemeente heeft de provincie gevraagd de haalbaarheid van een snelle en hoogfrequente buslijn te onderzoeken. De lijndiensten 301 en 302 komen op dit moment al aardig in die richting. Maar we willen naar aanleiding daarvan toch ook een opmerking maken over lijn 136. Die is in de ochtendspits richting Den Bosch vaak overbelast. Wij willen het college vragen in het overleg met Arriva aan te dringen op maatregelen: er moet meer vervoercapaciteit op drukke momenten worden ingezet. Wij denken aan een grotere bus dan wel een versterkingsbus.

De transities in het Sociaal Domein zijn in Heusden zonder al te veel problemen doorgevoerd. We hebben weinig klachten gehoord over allerlei zaken zoals Hulp bij de Huishouding, Zorg en Jeugdzorg. Op zich best bijzonder want in veel andere gemeenten horen we andere geluiden. Complimenten, met name voor de medewerkers bij Bijeen die dit voor elkaar hebben gekregen. Ook financieel gezien is de operatie achteraf gezien best meegevallen; we hebben zelfs een aardige reserve Sociaal Domein kunnen opbouwen. Maar we moeten ons niet rijk rekenen: die reserve zullen we namelijk voor een groot deel nodig hebben voor Baanbrekers. Maar dat onderwerp is inmiddels al besproken bij het vorige agendapunt.

In de paragraaf Algemene Dekkingsmiddelen vallen twee zaken op: op de eerste plaats de minderopbrengst OZB van 143.000 euro en op de tweede plaats de meeropbrengst toeristenbelasting van 23.000 euro, een stijging van bijna 30%. Kan het college hier een verklaring voor geven en waarom is dit niet eerder gemeld in een bestuursrapportage? Los daarvan, wij zijn best blij met deze ontwikkeling en het bevestigt ons idee dat de opbrengst van de toeristenbelasting in de komende jaren verder kan stijgen. Dat mag ook best want we steken er als gemeente ook veel geld in (in 2016 in totaal 683 duizend euro).

Tot slot van deze beschouwing willen we nog aandacht vragen voor het onderhoud van de wegen. De gemeente kan het onderhoud in de komende jaren kennelijk nog niet voldoende onderbouwen om de bestemmingsreserve om te zetten in een voorziening. Dat zal, zo veronderstellen wij, nog dit jaar wel het geval zijn. Wij zien in elk geval wel dat van jaar tot jaar de onderhoudstoestand lijkt af te nemen. Nog niet dramatisch, maar we moeten vooral zorgen dat het ook niet dramatisch slecht wordt. Want dan is er niet alleen sprake van kapitaalvernietiging, maar kan ook de verkeersveiligheid in het gedrang komen. Dat geldt ook voor diverse fietspaden in onze gemeente. Als voorbeeld de fietspaden over de Elshoutse Zeedijk en over de Heidijk in zowel Drunen als Vlijmen. Graag uw speciale aandacht hiervoor.

Het onderhoud openbaar groen heeft in 2016 305 duizend euro minder gekost dan begroot. Oorzaak blijkt te zijn dat het zgn. flexbudget niet of nauwelijks is gebruikt en dat lijkt niet incidenteel te zijn, maar eerder structureel. Dat betekent dus dat er ruimte in de begroting zit, ruimte die je geheel of ten dele zou kunnen benutten om het extra wijkteam waar in de VJN sprake van is te betalen. Wij vragen het college om dit in de aanloop naar de begroting 2018 mee te nemen.