Omgekeerd inzamelen groot succes!
Het Kerstreces in de politiek is al weer geruime tijd voorbij; de politiek is druk bezig met de voorbereidingen op de verkiezingscampagne die er aan zit te komen. Maar daarnaast gaat ook het reguliere politieke werk gewoon door. Volgende week begint de laatste raadscyclus van deze raadsperiode met de drie informatievergaderingen. Op de agenda diverse interessante onderwerpen zoals het nieuwe Afvalbeleidsplan. Het huidige Afvalbeleidsplan is verlopen; het nieuwe plan loopt van 2022 tot 2026 en is getiteld “Van Afval naar Grondstof”. Die titel geeft ook wel de richting van het afvalbeleid aan: het streven naar minder afval en zoveel hergebruik van het afval dat dan nog overblijft.
Het oude Afvalbeleidsplan dateert alweer uit 2017 en was vooral gericht op het invoeren van het omgekeerd inzamelen. Destijds was daar nog al wat weerstand tegen. Vanuit de bewoners kwamen diverse protesten, sommige mensen vonden het maar niks dat ze met zakken restafval naar de ondergrondse containers moesten sjouwen; ook vanuit de politiek kwamen diverse negatieve geluiden. Enkele politieke partijen voorspelden dat de gemeente met het nieuwe afvalinzamelingsbeleid afstevende op een grote ellende en chaos in de openbare ruimte. We zijn nu inmiddels alweer de nodige jaartjes verder en we kunnen vaststellen dat het omgekeerd inzamelen feitelijk een groot succes is geworden. Natuurlijk waren er in het begin de nodige aanloopproblemen, maar protesten hoor je eigenlijk helemaal niet meer. Inwoners zijn er inmiddels al geruime tijd aan gewend en de doelstellingen zijn in de afgelopen jaren ruimschoots gehaald.
Belangrijkste doelstelling was een betere scheiding van het afval te bewerkstelligen en met name de hoeveelheid restafval drastisch terug te brengen. De landelijke doelstelling was om de hoeveel restafval terug te brengen naar 100 kilogram per inwoner in 2020. De gemeente deed daar nog een schepje bovenop en noemde een streefcijfer van 75 kilogram. Die cijfers werden ruimschoots gehaald. In 2018 was de hoeveelheid restafval al gedaald naar 64,9 kilogram, een jaar later daalde dat nog verder naar 59,5 kilogram. In 2020 bleef dat ongeveer stabiel op 59 kilogram. En dan te bedenken dat er in 2008 nog meer dan 250 kg. restafval per inwoner werd opgehaald en in 2017 nog 117 kg. In 2019 en 2020 werd 85% van het afval al gescheiden ingezameld; de landelijke doelstelling van 75% werd daarmee ruimschoots gehaald.
Ook financieel gezien mogen inwoners niet klagen. De afvalstoffenheffing is in de loop van de afgelopen jaren eigenlijk niet gestegen en in vergelijking met omliggende gemeenten zijn de lasten per inwoner relatief laag. En dat heeft alles te maken met de geringe hoeveelheid restafval, want het verwerken van dat afval kost goud geld. Het lijkt tegenstrijdig, maar toch, hoe meer afval gescheiden ingezameld wordt, hoe goedkoper de verwerking wordt en de inwoner voelt dat in zijn portemonnee.
Natuurlijk zijn er ook de nodige negatieve effecten, hoewel het de vraag blijft in hoeverre die toe te schrijven zijn aan het systeem van omgekeerd inzamelen. Het probleem van zwerfafval bijvoorbeeld heeft weinig te maken met het inzamelsysteem. Overigens heeft een extern bureau een onderzoek gedaan naar het zwerfafval in de openbare ruimte en de conclusie van dat rapport is dat het probleem in de afgelopen jaren kleiner is geworden. Men treft minder zwerfafval op straat en in het openbaar groen aan. Dat is naar mijn idee niet zozeer te danken aan het feit dat er minder zwerfafval op straat terecht komt, maar eerder aan de grote inzet van veel vrijwilligers die het zwerfafval voor een groot deel opruimen. Dat blijkt ook uit de hoeveelheid zwerfafval per inwoner die in 2020 plotseling steeg naar 4,2 kg. (een jaar eerder was dat nog 3,5 kg.). De bijplaatsingen bij de ondergrondse containers vormen ook een fors probleem. De gemeente wil dit verder aanpakken via voorlichting en het plakken van stickers die inwoners moeten aansporen om de openbare ruimte toch vooral schoon te houden. Mocht dat niet helpen, dan denkt men aan het gebruik van camera’s bij de zgn. hotspots om op die manier de daders te betrappen. Afvaldumping is het buitengebied is een probleem van alle tijden; de gemeente probeert de daders wel te achterhalen, maar dat lukt maar zelden. Het is en blijft een asociaal verschijnsel dat de gemeente (en dus alle inwoners) veel geld kost.
Maar de belangrijkste maatregel die in het nieuwe beleidsplan genoemd wordt is het inzetten van een afvalcoach. Die afvalcoach moet bijdragen aan bewustwording en gedragsverandering bij inwoners. Je kunt dan denken aan die problemen van zwerfafval, bijplaatsingen en afvaldumping. Maar ook het bezoeken van mensen die wel erg vaak gebruik maken van de ondergrondse containers (zijn die mensen zich wel bewust van het feit dat elke inworp geld kost?) of het bezoeken van mensen die nooit gebruik maken van de ondergrondse containers (de zgn. nul-aanbieders). Kortom, er is nog meer dan voldoende werk te doen, want het omgekeerd inzamelen mag dan een groot succes zijn, je moet altijd streven naar verdere verbetering.
Drunen, vrijdag 28 januari 2022
Kees Musters
Volg mij ook met korte berichtjes op: www.twitter.com/keesmusters
