Grondpositie Heusden bepaalt financiële positie
Afgelopen week verscheen er een interessant rapport van BDO, een gerenommeerd accountantsbureau in Nederland dat veel gemeenten tot haar klanten mag rekenen (ook Heusden is klant) over de financiële positie van 31 grote gemeenten in Nederland (meer dan 100.000 inwoners). Uit dat rapport bleek dat Tilburg met afstand de gemeente is met de beste financiële positie.
Het is wel aardig om de Heusdense cijfers te vergelijken met cijfers uit deze rapportage. Eén van de punten waarop gemeenten met elkaar vergeleken worden is de solvabiliteit, ofwel de vraag hoeveel eigen vermogen heeft een gemeente (in % van het totale vermogen). In Tilburg ligt dat extreem hoog met 75% (met dank aan de verkoop van de Essentaandelen in 2009 voor 400 miljoen euro), tweede gemeente in Nederland is op dit punt Amsterdam met 58%, het gemiddelde van alle gemeenten in Nederland is 35%. Tilburg torent dus wel erg ver boven de andere Nederlandse gemeenten uit. Datzelfde percentage voor Heusden komt uit op 18% en dat kun je met recht extreem laag noemen. In het algemeen geldt dat hoe hoger dat percentage uitkomt, hoe gunstiger.
Een tweede criterium dat BDO gehanteerd heeft is de zgn. netto schuldquote: de schuld in % van de totale exploitatie. Dat cijfer geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op die exploitatie. In Tilburg is dat percentage slechts 7%, voor alle gemeenten in Nederland gemiddeld 49%. Ook hier springt Tilburg er dus extreem gunstig uit. In Heusden ligt dat percentage op 93% en eigenlijk dus extreem slecht.
De oorzaak van die zeer slechte cijfers in Heusden ligt bij de extreem hoge grondpositie die we In Heusden hebben opgebouwd. Die voorraden grond, zoals dat financieel technisch wordt genoemd, zijn gefinancierd met geleend geld. Als gevolg daarvan is het eigen vermogen relatief klein en de druk van rentelasten en aflossingen relatief erg hoog. Dat wordt ook weer geïllustreerd door het derde criterium dat BDO in haar onderzoek gebruikt, de grondexploitatie in verhouding tot de totale exploitatie. Men berekent daarvoor een ratio grondexploitatie: de boekwaarde van de gronden in procenten van de totale baten van de gemeenten. In Tilburg komt dat percentage uit op 8%, in Heusden komt dat uit op 50%.
Alle cijfers hebben betrekking op het jaar 2018. De gebruikte cijfers zijn grotendeels ontleend aan de eindbalansen van de gemeenten. Maar die zeggen natuurlijk niet alles. De exploitatierekeningen zijn zeker zo belangrijk en als je dan naar Tilburg kijkt, dan komt die gemeente er minder goed vanaf. Tilburg heeft te maken met een structureel begrotingstekort van 16 miljoen; op dat punt doet Heusden het dan weer beter. Hier is de meerjarenbegroting in ieder geval sluitend. Overigens waarschuwt BDO wel voor een structureel tekort bij Nederlandse gemeenten als gevolg van de hoge kosten in het sociaal domein, o.a. op de jeugdzorg. En ook daar krijgt Heusden mee te maken. En wat die financiële positie betreft: de uitkomsten mogen voor Heusden dan wel erg slecht uitkomen, de financiële positie wordt elk jaar weer beter door de grote grondverkopen, o.a. in Geerpark en Grassen. Die positie kan in de komende jaren nog verder verbeteren als de verkoop van grond in Steenenburg op gang komt. Steenenburg (het voormalige Land van Ooit) vormt namelijk met een boekwaarde van ruim 24 miljoen de grootste grondpositie in Heusden.
Drunen, vrijdag 1 mei 2020
Kees Musters
Volg mij ook met korte berichtjes op: www.twitter.com/keesmusters
