Meer mensen in de bijstand
Vorige week donderdag mocht ik in de informatievergadering Samenleving rapporteren over de actuele gang van zaken bij Baanbrekers. Sinds enige tijd is het in Heusden namelijk gebruikelijk dat de raadsleden die in het Algemeen Bestuur van deze organisatie zitten, ook terug koppelen over wat er zoal besproken en besloten is. Mijn rapportage had betrekking op de AB-vergadering van december 2016; belangrijkste agendapunt daarbij was de Bestuursrapportage over het 3e kwartaal 2016. Die gegevens waren op dat moment natuurlijk al een beetje gedateerd en dus probeer je dan ook wat meer actuele gegevens te verzamelen. En zo kreeg ik te horen dat het aantal bijstandstrekkers in 2016 wederom aanzienlijk gestegen was. Aan het begin van het jaar stond de teller nog op 1615 klanten in de bijstand; aan het einde van het jaar was dat opgelopen naar 1697. Een toename dus van 82 mensen ofwel ruim 5%. Landelijk ligt dat percentage nog aanzienlijk hoger. Wat dat betreft doet Baanbrekers het nog best goed; er worden meer dan gemiddeld mensen aan de poort tegen gehouden en de uitstroom ligt ook boven het landelijk gemiddelde. Maar dat is een hele schrale troost.
De werkloosheidscijfers dalen, de economie trekt aan, maar op het bestand aan bijstandsuitkeringen heeft dat kennelijk nog geen invloed. In tegendeel, dat blijft maar groeien. Toch is daar wel een goede verklaring voor te geven. En dat heeft met name te maken met nieuwe doelgroepen die nu in het bestand terecht komen. Mensen die voorheen bijvoorbeeld in de WSW terecht kwamen, die WSW zit op slot, kent geen nieuwe instromers meer, die mensen komen nu in de bijstandsbakken. Datzelfde geldt voor jongeren die voorheen in de WAJONG terecht kwamen; ook die is voor nieuwe gevallen afgeschaft. En dan zijn er nog de vluchtelingen, statushouders die een woning hebben toegewezen gekregen in het werkgebied van Baanbrekers en die ook recht hebben op een uitkering.
Heeft dit nu ook gevolgen voor de resultaten van Baanbrekers. De stijging is geen incidenteel gebeuren; ook voor 2017 wordt weer een verdere stijging van het aantal uitkeringen verwacht. Baanbrekers had tot voor kort de zeer ambitieuze doelstelling om het aantal uitkeringsgerechtigden omlaag te brengen, maar die doelstelling is inmiddels niet meer als reëel te beschouwen. En zelfs met die ambitieuze doelstelling waren de resultaten in de meerjarenbegroting als dieprood. Die vooruitzichten worden er ook niet beter op, maar dat ligt niet zo zeer aan de bijstand. Het rijksbudget voor de bijstandsuitkeringen is zoals het zich nu laat aanzien wel toereikend. Maar er zijn andere factoren die het resultaat van Baanbrekers in de komende jaren verder naar beneden drukken. De bezuinigingen van het Rijk op de subsidies SW lopen steeds verder op; op de reïntegratiegelden is al stevig bezuinigd en ook die kortingen blijven nog toenemen; vanuit Den Haag komen er voortdurend nieuwe regels en taken zonder de bijbehorende middelen. Ook vanuit de drie gemeenten komen er voortdurend nieuwe taken bij, vooral in het Sociaal Domein, en ook meestal zonder de bijbehorende middelen. Daar komt nog bij dat de bijdrage van de drie gemeenten voor de zgn. apparaatskosten al sinds 2008 bevroren zijn op een bedrag van ruim 4,4 miljoen. Kortom als de huidige ontwikkelingen ongewijzigd doorgaan, dan zullen de drie gemeenten geconfronteerd gaan worden met aanzienlijk grotere tekorten dan tot nu toe voorzien. Tijd dus voor bezinning en heroriëntatie in de komende maanden. De drie gemeenten zullen zich moeten beraden over de toekomst van Baanbrekers, wat wil men van die organisatie, wat moet Baanbrekers nog wel doen en welke taken niet meer en hoeveel budget stelt men daarvoor beschikbaar. Want ook dat wordt een vraag voor de komende jaren: met ingang van 2018 is er geen rijksbudget meer, de budgetten die tot nu toe als doeluitkeringen werden uitbetaald worden straks geïntegreerd in de Algemene Uitkering Gemeentefonds.
Kees Musters
Drunen, vrijdag 3 februari 2017
Volg mij ook met korte berichtjes op: www.twitter.com/keesmusters
