Reserves of voorzieningen?

Volgende week begint de tweede raadscyclus van dit jaar. Dit keer zijn er geen echt zware politieke agendapunten. Het zijn een beetje de gebruikelijke zaken die aan de orde komen zoals bestemmingsplannen en beleidskaders voor gemeenschappelijke regelingen. Daarnaast ook nog twee bijzondere onderwerpen, een Nota Reserves en Voorzieningen en de Burgerbegroting Hedikhuizen. Laat ik deze week maar eens schrijven over het onderwerp dat niet direct voor de hand ligt: de Nota Reserves en Voorzieningen. Dat is een nogal financieel-technisch verhaal, best een lastig onderwerp, maar ik wil er op deze plaats toch aandacht aan besteden omdat de nota direct gevolgen heeft voor de gemeentelijke belastingen die we allemaal moeten betalen.

De gemeente Heusden heeft net als andere gemeenten voor allerlei zaken sinds jaar en dag financiële reserves gevormd. Dat doet men om uiteenlopende redenen. Je kunt bijvoorbeeld een bestemmingsreserve vormen om in de toekomst een specifieke investering te kunnen betalen. Je spaart als het ware voor een bepaald doel, bijvoorbeeld de investering in een nieuwe sporthal. Reserves kunnen ook gebruikt worden om bepaalde lasten gelijkmatig over meerdere jaren te verdelen, bijvoorbeeld de onderhoudskosten van gemeentelijke gebouwen of van wegen. Die kosten kunnen van jaar tot jaar sterk fluctueren en dus een behoorlijke stempel op de jaarlijkse begroting drukken. En dan zijn er ook nog de zgn. egalisatiereserves die ervoor moeten zorgen dat de tarieven voor gemeentelijke belastingen van jaar tot jaar niet al te sterk fluctueren, zoals het tarief voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht.

Zoals gezegd, de gemeente Heusden heeft tot nu toe voor dit soort zaken altijd reserves gevormd, in totaal gaat het hierbij om een bedrag van ruim 11 miljoen euro. Andere gemeenten werken met een systeem van voorzieningen en bedrijfseconomisch gezien is dat eigenlijk ook de enige juiste oplossing. Een voorziening staat in principe voor toekomstige onzekere verplichtingen. Die onzekerheid heeft betrekking op zowel het tijdstip waarop je die verplichting zult moeten betalen als op de exacte grootte van het bedrag. Voorzieningen worden ook gevormd ten laste van het exploitatieresultaat en worden gerekend tot het vreemde vermogen (de schulden dus) van de gemeente.

Nu is er een landelijke commissie die nieuwe richtlijnen op dit gebied heeft vastgesteld; die richtlijnen zijn te vinden in het BBV: Besluit Begroting en Verantwoording. Belangrijkste doelstelling van dit besluit is dat alle gemeenten in Nederland dezelfde systematiek gaan hanteren bij het samenstellen van hun begrotingen en jaarrekeningen. Dat bevordert de vergelijkbaarheid van de gemeentelijke begrotingen en zodoende ook de transparantie van overheidsfinanciën. In dat besluit staat dat de vorming van reserves voor toekomstige verplichtingen of voor egalisatie van tarieven niet meer is toegestaan; in die gevallen moeten gemeente gebruik maken van voorzieningen. Dat betekent ook dat de gemeenten moeten beschikken over een goede onderbouwing van die toekomstige verplichtingen, want de te vormen voorziening moet wel ergens op gebaseerd zijn. Betekent bijvoorbeeld dat de gemeente een zorgvuldige inschatting moet maken van de toekomstige onderhoudskosten van alle gemeentelijke eigendommen, bijvoorbeeld d.m.v. actuele beheerplannen. Bij de voorziening afvalstoffenheffing zul je een zorgvuldige inschatting moeten maken van kosten afvalinzameling en -verwerking. Op basis daarvan wordt dan een tarief afvalstoffenheffing voor de komende jaren vastgesteld. Overschotten en/of tekorten op de kosten kun je dan via de voorziening elk jaar verrekenen.

Voor de gemeente Heusden betekent een en ander dat diverse reserves gewoon kunnen blijven bestaan, maar andere reserves moeten worden omgezet in voorzieningen. Inwoners zullen hier niet wakker van liggen, de tarieven die men moet betalen zullen hierdoor nauwelijks veranderen. Toch zijn er wel degelijk voordelen: op de eerste plaats de vergelijkbaarheid van de gemeentelijke begrotingen en op de tweede plaats kun je voorkomen dat gemeenten bijvoorbeeld het tarief afvalstoffenheffing of de rioolheffing onder het mom van volledige kostendekking oneigenlijk verhogen, reserves en/of voorzieningen veel te hoog laten oplopen en deze als financieringsbron gaan gebruiken. Want dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn.

Kees Musters

Drunen, vrijdag 3 maart 2017

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters