Pijn eerlijk verdelen

In de Voorjaarsnota die juist vóór de zomervakantie in de raad behandeld werd waren diverse bezuinigingsmaatregelen opgenomen. Zo ook een taakstellende bezuiniging op de subsidies. Voor 2015 is een taakstellend bedrag van in totaal 300 duizend euro opgenomen en dat loopt in de twee jaren daarna op naar 4 ton en 5 ton. In 2014 is er nog een totaal subsidiebudget van 5,7 miljoen. Grofweg gerekend moet er dus zo’n 10% op het budget bezuinigd gaan worden.

Begin augustus kwam het college met een voorstel om te komen tot de concrete invulling van deze taakstellende bezuiniging. Dit voorstel komt in de raadsvergadering van 23 september aan de orde; in de informatievergadering Samenleving van enkele weken terug werd het voorstel ook al uitvoerig besproken. Zo’n beetje alle instellingen komen dit keer aan de beurt en zullen moeten inleveren. Sommige subsidies worden helemaal afgeschaft waaronder subsidie voor de Open Monumentendag en voor de Scherper. Ook accommodatiesubsidies verdwijnen, soms gefaseerd in drie jaren om instellingen ruim de kans te geven om te zoeken naar alternatieve invullingen zoals Jong Nederland en Stichting Beheer Centrum Podiumkunsten. Verenigingen in De Voorste Venne worden wat dat betreft toch al stevig gekort. De subsidiëring van het sociaal-cultureel werk, waaronder buurthuiswerk, is in Heusden een ratjetoe; diverse accommodaties worden op verschillende wijzen gesubsidieerd. Het college wil hier meer uniformiteit in brengen en stelt voor om een vast bedrag van 5 euro per inwoner in een bepaalde kern of wijk beschikbaar te stellen. Dit moet echter nog wel verder uitgewerkt worden; het is al met al best een ingewikkelde materie maar in 2016 en volgende jaren moet dat nieuwe beleid gaan gelden. Ook de sportverenigingen doen dit keer mee; als je kosten en inkomsten van de sportaccommodaties op een rijtje zet, dan blijkt dat de gemeente een indirecte subsidie verstrekt van ruim 1,2 miljoen, zijnde 18% van het totale subsidiebudget. Het college stelt dan ook voor dat de sportverenigingen ook 18% van de bezuinigingstaakstellingen aan verkapte subsidie moeten inleveren, in eerste instantie door kostenbesparingen (bijvoorbeeld d.m.v. meer inzet vrijwilligers) en als het niet anders kan door middel van huurverhoging. Ook de grote verenigingen met budgetsubsidies (die het overgrote deel van het totale subsidiebudget opslokken) moeten rekening houden met een forse bezuiniging, in principe 10% waarbij twee kanttekeningen te maken zijn. Deze instellingen hebben erg veel vaste lasten waaronder personeel. Die vaste kosten zijn niet zo eenvoudig op korte termijn te beïnvloeden. Daarom wordt de korting gefaseerd doorgevoerd, het eerste jaar begint met 3%. Verder wordt voor de zorggerelateerde instellingen uitgegaan van 5% i.p.v. 10%. Van deze instellingen (op het gebied van Jeugdzorg, Participatie, WMO) wordt nl. al een behoorlijke bijdrage verwacht in het kader van de komende transities. Verder worden de norm- en waarderingssubsidies voor de vele sportverenigingen en verenigingen op het gebied van kunst en cultuur met 10% gekort. Hierbij wordt een uitzondering gemaakt voor vrijwilligersorganisaties die actief zijn voor medeburgers waarbij je kunt denken aan de Voedselbank, de Zonnebloem, EHBO-verenigingen en Gered Gereedschap.

Verenigingen en instellingen hebben in de afgelopen weken een zienswijze kunnen indienen en vele instanties hebben daar ook gebruik van gemaakt. Diverse instellingen tonen er wel begrip voor dat er bezuinigd moet worden. Tegelijkertijd zijn diverse instellingen wel van mening dat er bij hun toch echt niets bezuinigd kan worden. Want in het verleden is er al (te) veel geknepen; en de dienstverlening komt toch echt in de knel als er nog meer ingeleverd moet worden; en een hogere bijdrage van de mensen is toch echt onverantwoordelijk en zo kun je nog wel even door gaan. Op zich kan ik ook best begrip opbrengen voor al die argumenten en natuurlijk komen al die instellingen ook terecht op voor hun eigen belang. Maar het probleem is natuurlijk dat je niet aan al die bezwaren tegemoet kunt komen, want dan blijft er van die bezuinigingstaakstelling helemaal niets over. We zullen moeten wennen aan een nieuwe (participatie-)maatschappij waarbij niet alles van de centrale en/of gemeentelijke overheid komt. Daar is gewoon geen geld meer voor. We zullen het steeds meer moeten hebben van vrijwilligerswerk en van eigen initiatieven om zaken gerealiseerd te krijgen. In het coalitieprogramma wordt gesteld dat subsidieverlening meer een middel dan een doel moet zijn; een middel om bepaalde maatschappelijke effecten te bereiken: – inwoners kunnen zelf en/of met behulp van hun sociale omgeving zo zelfstandig mogelijk functioneren in onze maatschappij; – jeugdigen kunnen in een veilige (pedagogische) omgeving opgroeien en zich verder ontwikkelen; – burgers kunnen zich ontspannen, elkaar ontmoeten en ondersteunen in een prettig sociaal klimaat. Dat betekent niet dat de instellingen, die specifiek op deze velden actief zijn, geen last zullen hebben van de bezuinigingen. Ze zullen zo veel mogelijk worden ontzien, maar zullen ook moeten inleveren en/of samenwerken om de schaarse subsidiegelden zo optimaal mogelijk te kunnen inzetten.

Bij de behandeling in de informatievergadering Samenleving kwam het CDA nog met een wel zeer merkwaardig standpunt: eigenlijk is het CDA van mening dat er veel en veel meer bezuinigd moet worden. Maar nu ligt er dit voorstel en je moet verenigingen en instellingen niet elk jaar lastig vallen met nieuwe bezuinigingsmaatregelen. Er moet ook op dit front rust komen en er mogen dan ook geen nieuwe bezuinigingsrondes meer komen, aldus het CDA. Met andere woorden: er moet eigenlijk nog veel meer bezuinigd worden, maar daar zien we toch maar van af omdat instellingen dat toch wel erg lastig vinden. Dat is dus ook een manier om van je eigen standpunt af te vallen!

Drunen, vrijdag 12 september 2014

Kees Musters

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters