Pachtadministratie nu op orde

Afgelopen dinsdag werd in de informatievergadering Bestuur en Beheer uitvoerig gesproken over het rapport Pachtgronden gemeente Heusden van Heusden Transparant. Dat rapport werd in oktober vorig jaar met veel bombarie gepresenteerd: de pachtadministratie van de gemeente Heusden was een “puinzooi” en de gemeente zou in de afgelopen jaren zo’n beetje de helft van het tafelzilver opgesoupeerd hebben. Immers de overwaarde op de gemeentelijke pachtgronden, de zgn. stille reserves, was in enkele jaren tijd gedaald met ruim 13 miljoen. Dat geld zou het college stiekem opgemaakt hebben. Op zich natuurlijk een opmerkelijke beschuldiging, want hoe geeft je als college ruim 13 miljoen uit zonder dat de gehele gemeenteraad of ook maar één inwoner dat in de gaten heeft? Maar dat terzijde.

Enkele weken terug kwam het college in een memo met een reactie op het eerder genoemde rapport en op verzoek van zowel het college als Heusden Transparant werd dat memo te samen met het rapport afgelopen dinsdag dus besproken. De stukken kunt u op onze site via de actueelpagina teruglezen. Uit de reactie van het college blijkt dat de pachtadministratie in de afgelopen jaren inderdaad niet op orde was. In een rapport van de rekenkamercommissie was dat eigenlijk ook al duidelijk geworden. Na de zomer van 2014 werd dan ook al gestart met het op orde brengen van die pachtadministratie en dat bleek een hele klus. Er zijn nl. in de afgelopen jaren diverse kavelruilprojecten uitgevoerd en bij zo’n kavelruilproject worden talloze percelen cultuurgrond door de gemeente ingebracht en weer verkregen. Om u enig idee te geven: bij het kavelruilproject 2012 waren 90 partijen betrokken en werd uiteindelijk ca. 500 ha. geruild. Daarbij bracht de gemeente ongeveer 120 ha. in en kreeg ongeveer diezelfde hoeveelheid grond weer terug. In het raadsvoorstel van maart 2012 wordt deze kavelruil uitvoerig toegelicht. De gemeenteraad is daarbij niet bevoegd tot het nemen van besluiten maar kan alleen een zienswijze uitbrengen; de bevoegdheid tot aan- en verkoop van gronden ligt bij het college. Bij deze kavelruil (en overigens ook bij de andere kavelruilprojecten in andere jaren) heeft de raad positief geadviseerd. Kavelruil biedt voor zowel de agrarische sector als ook voor de gemeente grote voordelen en dus werkte de gemeenteraad altijd van harte mee aan het realiseren van deze kavelruilprojecten. Heusden Transparant heeft zich in haar rapport o.a. gebaseerd op de openbare raadsbesluiten; daarbij moet bedacht worden dat de hoeveelheid geruilde grond zoals in het raadsvoorstel vermeld nog wel eens wil afwijken van de hoeveelheid grond die uiteindelijk bij het notarieel transport wordt verwerkt. In de tijd die ligt tussen raadsbesluit en notarieel transport kunnen er altijd kleine (en soms ook grotere) wijzigingen plaats vinden. Op zich hoeft dat ook niet zo bezwaarlijk te zijn omdat de raad alleen maar een zienswijze uitbrengt en geen aan- of verkoopbesluit neemt. Neemt niet weg dat achteraf gezien informatie daarover aan de raad verstrekt had moeten worden en dat is niet gebeurd.

Het college stelt in zijn memo dat door het niet op orde zijn van de pachtadministratie de gemeente geen nadeel heeft ondervonden. Afgelopen dinsdag stelde wethouder van Aart dat bij een kavelruilproject alle gronden tegen getaxeerde waarde worden ingebracht. Dat geldt ook voor de gronden die de gemeente heeft ingebracht en dus kan er van enig nadeel geen sprake zijn. Bij enig navragen mijnerzijds bleek wel dat er geen 100% garantie kan worden gegeven dat de gemeente geen pachtinkomsten heeft misgelopen.

En dan nog die stille reserves: ja, de gemeente heeft bij die kavelruilprojecten stille reserves te gelde gemaakt. Immers gronden met vaak een lage boekwaarde worden tegen getaxeerde prijzen ingebracht en die lagen bijna altijd veel hoger. Die “winst” moet op grond van de boekhoudvoorschriften zoals die voor gemeenten gelden ook genomen worden. Die mag dus niet afgetrokken worden van de verwervingsprijs van de terug gekregen gronden. Die moeten tegen getaxeerde waarde geactiveerd worden. Dat is allemaal keurig toegelicht in de raadsvoorstellen bij de diverse kavelruilprojecten: de “winsten” werden toegevoegd aan de Algemene Reserve. Dat paste in het beleid om gemeentelijke eigendommen te verkopen met als doel die Algemene Reserve op peil te houden, want door de economische crisis werd er tegelijkertijd een behoorlijk beroep op die Algemene Reserve gedaan. In de afgelopen jaren werd namelijk een bedrag van ruim 28 miljoen gestopt in de stroppenpot om verliezen op de grondexploitatie in de toekomst op te vangen. En dat is precies de reden waarom die stille reserves “opgesoupeerd” zouden zijn.

Het college stelt nu dat de pachtadministratie na twee recente verbeterslagen voor 99% op orde is. En er zijn maatregelen genomen om dat ook zo te houden, liefst moeten we naar 100% maar enige onzekerheidsmarge lijkt wel redelijk. De informatievoorziening aan de raad zal ook verbeterd worden; de raad zal regelmatig op de hoogte worden gesteld van de stand van zaken. De gemeente heeft van een en ander geen financiële nadelen ondervonden, al is dat nog maar de vraag als het om mogelijk gemiste pachtinkomsten gaat. Daarmee lijkt de zaak afgedaan, maar Heusden Transparant heeft al aangekondigd toch nog op deze zaak terug te zullen komen, waarschijnlijk al in de volgende raadsvergadering. Wordt vervolgd dus.

Drunen, vrijdag 13 maart 2015

Kees Musters

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters