Nieuwe koers

Afgelopen donderdag een belangrijke vergadering van het Algemeen Bestuur van Baanbrekers. Belangrijkste agendapunt: een Kadernota waarin de toekomstige ontwikkeling van Baanbrekers geschetst wordt. Belangrijke zaken worden hierin geregeld, althans voorgesteld aan de gemeenteraden die hier hun zienswijzen nog over mogen geven. Het Algemeen Bestuur kan aan de hand daarvan dan een definitief standpunt innemen. Maar de kaders zijn nog lang niet compleet, veel beslissingen zijn nog niet genomen; men vindt nader onderzoek noodzakelijk om tot een definitieve herpositionering te komen en dat moet nog dit jaar zijn beslag gaan krijgen. Immers eind dit jaar beginnen de eerste voorbereidingen voor de begroting 2019 en dan moet er meer duidelijkheid zijn. Een eerste belangrijke stap daartoe wordt echter nu al gezet met de besluiten die nu al voorliggen.

Baanbrekers, de organisatie die voor de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk de Participatiewet (bijstandsuitkeringen en re-integratie) uitvoert, kampt al jaren met de nodige financiële problemen. Niet omdat de organisatie zo slecht functioneert, in tegendeel, de prestaties van de organisatie zijn uitstekend te noemen, zeker als je dat vergelijkt met landelijke cijfers. De uitstroom uit het uitkeringenbestand is aanzienlijk (bijna 500 mensen werden in 2016 vanuit een uitkering naar regulier werk geleid), de vele activiteiten op het gebied van re-integratie werpen hun vruchten wel degelijk af. Probleem is echter dat het uitkeringenbestand door een grotere instroom alsmaar blijft stijgen. Voorheen kwam dat voor een belangrijk deel door de economische crisis; de afgelopen jaren komt dat voornamelijk door nieuwe doelgroepen die instromen, de WSW zit op slot, de WAJONG kent geen nieuwe instromers meer, de statushouders (vluchtelingen, die definitief hier mogen blijven en die in deze regio gehuisvest worden). Het uitkeringenbestand is in de afgelopen tien jaren meer dan verdubbeld; eind 2016 waren er bijna 1700 mensen met een bijstandsuitkering. Baanbrekers probeert deze mensen zo goed mogelijk te begeleiden, maar de vergoeding daarvoor vanuit de drie gemeenten bleef al die jaren op hetzelfde niveau. De afgelopen jaren werd de organisatie dan ook voortdurend geconfronteerd met grote financiële tekorten, die de drie gemeenten achteraf dan steeds weer moesten afdekken.

Met de nieuwe Participatiewet zijn er ook allerlei nieuwe taken bijgekomen. Ook daar krijgt Baanbrekers geen of nauwelijks extra vergoedingen voor. De tekorten lopen daardoor alleen maar verder op en dat kun je de organisatie eigenlijk niet aandoen. De drie gemeenten moeten daarom duidelijkheid gaan scheppen, ofwel beleid vormen, wat willen de drie gemeenten met Baanbrekers en als dat duidelijk is ook zorgen voor een adequate financiering met een sluitende begroting. En daarvoor moet nu die eerder genoemde Kadernota de basis leggen. Uitgangspunt is een sluitende begroting, men gaat vooralsnog uit van de meest recente begroting, dat is die van 2016. Toen sloot de begroting met een tekort van bijna 4 miljoen, terwijl de gemeentelijke bijdrage in de organisatiekosten was begroot op 4,4 miljoen. Dan moet men voor de komende jaren ook nog rekening houden met nieuw beleid dat door de overheid verplicht wordt voorgeschreven (Baanafspraken en Nieuw beschut werken) en met prijsstijgingen. Alles bij elkaar komt men voor de komende jaren dan ook uit op een gemeentelijke bijdrage van 8,9 miljoen (voor de drie gemeenten samen, wel te verstaan). Maar daarmee zijn de problemen nog niet opgelost. Door diverse oorzaken, o.a. bezuinigingen van de rijksoverheid op de beschikbare budgetten en uitvoering van nieuw beleid, blijven de kosten stijgen en daarvoor zal men nog oplossingen moeten vinden. In de begrotingen 2017 en 2018 lukt dat nog met incidentele maatregelen zonder daarbij een extra beroep op de drie gemeenten te doen. Maar daarna zullen er toch echt structurele maatregelen nodig zijn om de resterende tekorten op te vangen. En daarvoor gaat men dus nog dit jaar een herpositioneringsonderzoek doen. Het gaat om belangrijke principiële vragen zoals: moet Baanbrekers vrijvallende WSW-plaatsen gaan herbezetten, moet Baanbrekers ook mensen zonder een uitkering blijven bemiddelen (hoewel dat niet leidt tot besparingen op uitkeringen), moet Baanbrekers wel doorgaan met haar leerwerkbedrijf of kunnen we daar beter mee stoppen. Over dat soort vragen zal de lokale politiek in de drie gemeenten op korte termijn een uitspraak moeten doen.

Kees Musters

Drunen, vrijdag 14 april 2017

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters