Uitstekend jaar achter de rug, zwaar weer op komst

Enkele weken terug schreef ik op deze plaats al dat het erg goed ging met Baanbrekers. Nu blijkt dat ook uit de jaarcijfers over 2019. Baanbrekers heeft in 2019 390 mensen aan regulier betaald werk geholpen of verder geholpen in scholingstrajecten, 30 meer dan in de begroting was geraamd. Het totale uitkeringenbestand daalde wederom, dit jaar met 65 personen. Er zitten per eind 2019 ruim 1.400 mensen in het bestand met bijstandsuitkeringen; 485 hiervan in de gemeente Heusden. Opvallend is wel dat er een forse doorstroming in dat bestand zit: er meldden zich 702 mensen aan de poort voor een bijstandsuitkering; slechts in 337 gevallen leidde dat ook tot een uitkering. Meer dan de helft van de aanvragers werd op een andere manier geholpen. Streng zijn aan de poort loont, zo blijkt wel. Baanbrekers presteert daarbij ook beter dan het landelijk gemiddelde en dat betekent dan weer dat men ook geld over houdt op het beschikbare rijksbudget. Het budget voor bijstandsuitkeringen, het zgn. BUIG-budget, wordt namelijk rechtstreeks door de drie deelnemende gemeenten aan Baanbrekers uitbetaald. Op deze financieringswijze kom ik zo dadelijk nog even terug, maar dankzij de uitstekende prestaties van Baanbrekers houdt men daar nu geld van over. De jaarrekening 2019 sluit dan ook met een overschot van iets boven de 3 miljoen. Omdat Baanbrekers inmiddels weer voldoende vet op de botten heeft en de reservepositie weer op orde is (dat was in het verleden wel eens anders!) wordt het overschot terugbetaald aan de drie gemeenten; Heusden ontvangt over 2019 een bedrag van een miljoen euro terug. Dat is een mooie meevaller die gestort wordt in de Reserve Sociaal Domein. Die reserve heeft Heusden gevormd uit de overschotten die in de afgelopen jaren gevormd zijn, maar de laatste jaren is er sprake van forse tekorten. De Jeugdzorg en de uitgaven in het kader van de WMO rijzen de pan uit en hebben al geleid tot een fors beroep op deze reserve, dus die meevaller komt heel goed te pas.

Ook in de eerste maanden van 2020 ging het nog erg goed en de vooruitzichten voor de jaren daarna zijn in de begrotingen redelijk positief. Maar de Corona-crisis gooit roet in het eten en de vooruitzichten zijn als gevolg daarvan nog zeer ongewis. De mogelijke gevolgen van die crisis zijn nog niet in de begroting van Baanbrekers verwerkt en daarmee is het realiteitsgehalte niet echt hoog te noemen.

In het raadsvoorstel van de gemeente Heusden wordt gewezen op de sterk wisselende resultaten van Baanbrekers. We hebben jaren met grote tekorten achter de rug, nu gaat het al enkele jaren erg goed. De oorzaak van die sterke wisselingen zit in de financieringsstructuur. Zoals al eerder gesteld, de drie gemeenten sluizen het BUIG-budget dat vanuit het Rijk binnenkomt één op één door naar Baanbrekers; daarnaast betalen de gemeenten nog een bijdrage in de apparaatskosten. Die apparaatskosten worden verdeeld op basis van het inwoneraantal. Het college stelt in het raadsvoorstel voorstander te zijn van een nieuwe systematiek: er zou een einde moeten komen aan het doorsluizen van de BUIG-budgetten. Die budgetten kunnen de gemeenten dan zelf gebruiken als dekking voor de totale uitgaven van Baanbrekers. Hoe die totale uitgaven van Baanbrekers dan over de drie gemeenten verdeeld moeten worden, dat is dan nog even de vraag. Op basis van het aantal inwoners, of op basis van het aantal bijstandsuitkeringen, of op basis van het BUIG-budget, of op basis van het totale aantal cliënten dat Baanbrekers in zijn portefeuille heeft, mogelijkheden te over. Het probleem of beter misschien het gevaar is dat elke gemeente gaat uitrekenen wat het voordeligst uitkomt en op basis daarvan een keuze maakt. En dat terwijl de basis van de gemeenschappelijke regeling toch een solidariteitsgedachte is. De evaluatie van de gemeenschappelijke regeling stond toch al in de planning voor dit jaar en daarin zal de discussie over die verdeelsleutel ongetwijfeld een belangrijke rol gaan spelen.

Drunen, vrijdag 19 juni 2020

Kees Musters

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters