De brandweer met een brandbrief!

Volgende week dinsdag komt Paul Verlaan, de directeur van de Veiligheidsregio Brabant-noord, naar Heusden om uit te leggen waarom er in de komende jaren zoveel extra geld naar zijn organisatie moet. Als de regio haar veiligheidstaken op een adequaat niveau wil uitvoeren, dan moet er elk jaar zo’n slordige 2,6 miljoen euro extra geld bij. Voor de gemeente Heusden betekent dat met ingang van 2019 een jaarlijkse extra bijdrage van ruim 240 duizend euro; de Heusdense bijdrage stijgt daarmee naar een bedrag van ruim 2,1 miljoen. Veiligheid kost geld, maar enige uitleg bij zo’n forse stijging is wel op zijn plaats; vandaar dat de directeur in alle gemeenten mag komen uitleggen waarom dit nodig is. Overigens ziet het er naar uit dat de bijdrage in de jaren na 2019 nog verder omhoog zal moeten; daarover gaan de burgemeesters in de regio binnenkort praten op een speciaal daarvoor belegde bestuursconferentie.

Het voorstel om de begroting Veiligheidsregio met 2,6 miljoen te verhogen roept vragen op. Waar wordt al dat extra geld aan besteed? Hoe komt het dat we hier in de afgelopen jaren nooit iets over gehoord hebben? Is het veiligheidsbeleid dan in de afgelopen jaren en misschien nu nog dan niet op orde en lopen we als inwoners daarmee grote risico’s? Het verhaal is niet helemaal nieuw; al jaren wordt gesteld dat de Veiligheidsregio zich op “dun ijs” begeeft, m.a.w. de meest noodzakelijke activiteiten worden dan wel verricht, maar het houdt niet over. Als je naar de uitgaven in andere regio’s kijkt, dan liggen die ook op een veel hoger niveau. Zo geeft de regio Brabant-noord ruim 10 euro per inwoner minder uit aan de brandweer dan andere regio’s en ook als je kijkt naar de rijksuitkering uit het gemeentefonds, dan geven de gemeenten in onze regio minder uit aan de brandweer dan het beschikbaar gestelde bedrag. Brabant-noord blijkt zelfs de “goedkoopste regio” in heel Nederland te zijn, maar je kunt natuurlijk niet eindeloos voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Op zich is dit overigens geen reden om dan maar extra geld te gaan uitgeven, want als je goedkoper bent dan andere regio’s, dan kan dat ook komen door een zeer efficiënte organisatie. Maar het moet gezegd: de verschillen zijn wel erg groot!

Waar gaat al dat extra geld naar toe? In grote lijnen gaat het om een groot gebrek aan uitvoeringscapaciteit (dus vooral meer mankracht), het niet kunnen bijbenen van nieuwe ontwikkelingen en de verdere ontwikkeling van de organisatie. Het grootste deel van het extra geld (meer dan een half miljoen) wordt echter veroorzaakt door wegvallende overheidssubsidies voor werkzaamheden die toch voortgezet moeten worden en door niet gerealiseerde bezuinigingen. Daardoor ontstaat een fors gat in de begroting dat gedicht moeten worden.
Een andere forse kostenstijging zien we bij een benodigde versteviging van de aansturing sector Incidentbestrijding. De incidentbestrijding (bijvoorbeeld het blussen van branden) vindt voor een belangrijk deel plaats door inzet van vrijwilligers. Van die vrijwilligers wordt steeds meer gevraagd aan opleiding, aan oefening en wat dies meer zij. De afgelopen jaren is er bij de aansturing van al die vrijwilligers veel bezuinigd. Bij de vorming van de regionale brandweer ging men er bijvoorbeeld van uit dat 0,1 postcommandant per 10 vrijwilligers voldoende zou moeten zijn. Maar mede door bezuinigingen elders in de organisatie blijkt dat veel en veel te weinig te zijn. En dat geldt ook voor teamleiders bij de incidentbestrijding. Postcommandanten en teamleiders kunnen het werk niet aan en blijken “bij bosjes om te vallen”. Voor een meer “mensgerichte aansturing” is een aanzienlijke uitbreiding van de formatie dringend noodzakelijk. Kosten ruim 4 ton.
Nog zo’n voorbeeld: de arbeidshygiëne gaat 458 duizend extra kosten. Wat blijkt: uit wetenschappelijk onderzoek is duidelijk geworden dat rookdeeltjes niet alleen via de adem het lichaam binnendringen, maar vooral via de huid. En die kennis leidt tot het besef dat er nog veel schort aan de bescherming van onze brandbestrijders. De Veiligheidsregio moet veel meer “Schoon Werken”: dat betekent in de praktijk investeren in extra beschermende kleding, extra wassen, aandacht besteden aan bewustwording, uitbreiding benodigde voorzieningen en logistieke middelen en medewerkers. Het “Schone Werken” wordt inmiddels al fasegewijs ingevoerd maar zal in de komende jaren dus ook weer veel extra geld gaan kosten.

Veiligheid kost geld en dan hebben we het hier alleen nog maar over de Veiligheidsregio, in het bijzonder de brandweer. Een verdere stijging van die kosten in de komende jaren lijkt onvermijdelijk en dan hebben we het nog niet eens over zaken als verkeersveiligheid en bestrijding (drugs-) criminaliteit en ondermijning.

Kees Musters

Drunen, vrijdag 23 februari 2018

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters