Afgelopen dinsdag werd het coalitieakkoord in een algemene informatievergadering besproken. Alle raadsleden konden vragen stellen, suggesties doen, ideeën aandragen enz. Voor zover ik mij kan herinneren (en ik zit toch al de nodige jaartjes in de raad) is dit voor de eerste keer dat deze procedure gevolgd wordt. De drie oppositiepartijen maakten dan ook (terecht) gebruik van deze mogelijkheid. CDA en D66 deden dat met een redelijk positieve insteek; de toonzetting van Heusden Transparant was veel minder constructief, eerder cynisch. Vele vragen werden gesteld, ook over het financiële beleid en op die laatste categorie heb ik zelf namens mijn fractie kunnen reageren. Volgende week in de raadsvergadering vindt de finale besluitvorming plaats.
Het financiële beleid is in het coalitieakkoord zeer globaal beschreven. Dat heeft verschillende redenen. Eén van die redenen is de grote onzekerheid die er nog bestaat over de financiële gevolgen van de transities in het sociale domein. Op dat punt is in ieder geval wel afgesproken dat eventuele overschotten gereserveerd blijven voor de zorg. Maar de kans dat er behoorlijke tekorten zullen ontstaan is natuurlijk, gelet op de forse bezuinigingstaakstelling die het Rijk oplegt, veel groter. Een andere onzekere factor is het feit dat de meicirculaire van het Rijk nog altijd niet bekend is. De derde reden betreft de gemeentelijke jaarrekening 2013 die tijdens de onderhandelingen nog steeds vertrouwelijk was vanwege het feit dat de accountant zijn goedkeuring daaraan nog moest verlenen.
En met name die jaarrekening heeft een zeer sterke invloed gehad op het te voeren financiële beleid. Want wat bleek al vrij vroeg in het formatieproces van de coalitieonderhandelingen: de risico’s m.b.t. de grondexploitatie van de gemeente lopen zodanig op dat er een bedrag van maar liefst 8,1 miljoen euro aan verliesvoorzieningen (vooral voor de Poort van Heusden) moest worden toegevoegd. Dat is aanzienlijk meer dan bijvoorbeeld is uitgetrokken voor de renovatie van de Voorste Venne en meer dan de helft van de gemeentelijke bijdrage aan het Centrumplan Vlijmen. Afgelopen jaren waren er al grote bedragen in deze verliesvoorzieningen gestort. Bij de jaarrekening 2012 bijvoorbeeld nog ruim 6,3 miljoen. Maar nu weer zo’n gigantisch bedrag. Al die verliesvoorzieningen gaan ten koste van de Algemene Reserve van de gemeente, dat is een reserve die met name bedoeld is om grote schommelingen in de exploitatie op te vangen. Het ene jaar hou je geld over; een ander jaar kom je wat geld tekort. Die Algemene Reserve moet mogelijke toekomstige verliezen dus kunnen opvangen; daarvoor wordt een bedrag van 10 miljoen toereikend geacht. Daar mag je best eens een keer onder zitten, daar is die reserve tenslotte voor, maar uiteindelijk moet dat bedrag wel minimaal aanwezig zijn en blijven. Maar door dat grote verlies bij de jaarrekening 2013 lukt dat niet meer en dus moeten er maatregelen komen om die Algemene Reserve weer op peil te brengen. Daar komt nog bij dat in de meerjarenbegroting een groot bedrag was opgenomen voor verkoop cultuurgronden (rond de 13 miljoen) en ook dat wilde de nieuwe coalitie voor een belangrijk deel terugdraaien.
Bezuinigen alleen is dan niet voldoende; je moet dan echt denken aan verdergaande maatregelen. En dan komt al snel de rentebijschrijving bij de grondexploitatie in beeld. Als je nl. geen rente meer op de boekwaarde van de gronden bij schrijft, dan wordt de boekwaarde minder hoog, het mogelijke verlies op de grondexploitatie daalt en dus hoef je dan minder verliesvoorzieningen te vormen. En dat is weer gunstig voor de Algemene Reserve. Want de vrijvallende verliesvoorziening kan dan weer ten gunste van de Algemene Reserve worden gebracht. Een lastige materie wellicht, maar toch. De coalitie heeft er daarom voor gekozen om geen rente meer bij te schrijven op de boekwaarde van de Poort van Heusden en op industrieterrein ’t Hoog II. Die keuze heeft wel direct gevolgen voor de reguliere begroting. Want de bijgeschreven rente wordt gezien als inkomstenbron voor die begroting en die inkomstenbron valt nu (gedeeltelijk) weg. Dat betekent weer dat er zo ongeveer 1 miljoen euro per jaar in die begroting bezuinigd moet worden. Dat gebeurt op de bedrijfsvoering van de gemeentelijke organisatie, op de subsidies en op de kosten van inkoop van goederen en diensten. Ook wordt een voordeel behaald door uitstel van enkele grote investeringen. Dat uitstel komt bijvoorbeeld doordat de Raad van State het Centrumplan Vlijmen heeft teruggefloten, of doordat investeringen opnieuw worden heroverwogen (Voorste Venne) of omdat de planvorming dat nou eenmaal noodzakelijk maakt (sporthal Dillenburg). Geen maatregelen die verzonnen zijn om financiële problemen op te lossen maar die nu financieel gezien wel goed uitkomen. Maar voor een deel is dat natuurlijk uitstel van executie. De echte bezuinigingen moeten nog wel doorgevoerd gaan worden en onze inwoners zullen dat zeker aan den lijve gaan ondervinden. Bijvoorbeeld omdat hun sportclub, de toneelclub of muziekvereniging minder subsidie krijgt. Afgesproken is dat we de oplossingen vooral zoeken in vermindering van de uitgaven en niet in verhoging van de gemeentelijke belastingen, al kunnen we die nooit voor de volle 100% uitsluiten.
Drunen, vrijdag 30 mei 2014
Kees Musters
Volg mij ook met korte berichtjes op: www.twitter.com/keesmusters
