Wanneer heb je een meerderheid?

Het was natuurlijk niet het belangrijkste agendapunt op de raadsagenda van afgelopen dinsdag, maar vanuit democratisch oogpunt toch wel interessant. Wanneer heb je een meerderheid en wanneer niet? Aan de orde was een voorstel van de Veiligheidsregio Brabant-Noord om de gemeenschappelijke regeling te wijzigen. In die gemeenschappelijke regeling werken 19 gemeenten samen, met Den Bosch als centrumgemeente. Nou moeten die gemeenschappelijke regelingen regelmatig aangepast worden aan nieuwe wetgeving of aan gewijzigde omstandigheden (zoals een herindeling). Momenteel is er zo’n voorstel om de gemeenschappelijke regeling van de Veiligheidsregio Brabant-Noord aan te passen en alle deelnemende gemeenten kunnen daarover hun zienswijze geven. Uiteindelijk vindt dan de besluitvorming plaats in het Algemeen Bestuur, waarin alle gemeenten vertegenwoordigd zijn d.m.v. de burgemeesters. Voorzitter van die club is de burgemeester van de centrumgemeente Den Bosch, Ton Rombouts.

De regeling van de Veiligheidsregio moet op diverse punten aangepast worden en één van de voorstellen heeft betrekking op de besluitvorming in dat Algemeen Bestuur. Volgens de nu geldende regeling is het zo dat voor wijziging van de gemeenschappelijk regeling (GR) een 2/3 meerderheid van de stemmen nodig is. Er doen 19 gemeenten mee aan deze regeling, dus je hebt 13 stemmen nodig om een besluit aangenomen te krijgen. Op zich is dat voor dit soort besluiten geen ongebruikelijke regeling; immers een GR is een samenwerkingsverband tussen gemeenten en als je iets in de spelregels wilt veranderen, dan moet je daar een wat breder draagvlak voor hebben; een eenvoudige meerderheid van de helft +1 wordt dan niet voldoende geacht. Tot zover niks bijzonders, maar de Veiligheidsregio stelt nu voor om die regel aan te passen en wel zo dat die 2/3 meerderheid ook nog eens méér dan 2/3 van het aantal inwoners van de regio moet vertegenwoordigen. En dat levert natuurlijk een heel ander beeld op. Als reden voor die aanpassing geeft men aan dat de kleinere gemeenten in de regio niet overvleugeld mogen worden door enkele grote gemeenten of andersom. Maar als je naar de gevolgen van die aanpassing kijkt, dan is dat precies wat er gebeurt. Den Bosch is verreweg de grootste gemeente met 151 duizend inwoners, goede tweede is Oss met 90 duizend inwoners. Dat wil dus zeggen dat deze twee gemeenten samen aanzienlijk meer dan 1/3 deel van het aantal inwoners van de gehele regio (645 duizend) leveren en dat deze twee gemeenten dus elk voorstel kunnen blokkeren. Zelfs als de andere 17 gemeenten het samen geheel eens zijn, maar Den Bosch en Oss liggen dwars, dan wordt het voorstel afgewezen. Niet bepaald democratisch te noemen, want Den Bosch en Oss mogen samen dan wel meer dan 1/3 deel van het aantal inwoners vertegenwoordigen, het is nog altijd aanzienlijk minder dan 50% van de bevolking.

Dus vraag je je af: waarom komt men met dit voorstel? Voor die twee grote gemeenten is het eigenlijk helemaal niet nodig, want als die samen met 11 andere gemeenten een meerderheid kunnen vormen, dan hebben ze automatisch ook wel die 2/3 van het aantal inwoners. Dat geldt omgekeerd natuurlijk niet. De kleinere gemeenten zullen nu altijd afhankelijk zijn van de medewerking van minimaal één van de twee grotere gemeenten.

Heeft het dan iets met de financiën te maken? Een bekend gezegde is: wie betaalt, bepaalt. Het valt natuurlijk niet te ontkennen dat de gemeenten Den Bosch en Oss de grootste bijdrage aan de regio betalen; immers zij hebben de meeste inwoners en de bijdrage is daarvan afhankelijk. Maar het vreemde is dan weer dat besluitvorming over de financiën gewoon plaats vindt op basis van een gewone meerderheid van stemmen in het Algemeen Bestuur.

Al met al een vreemd voorstel vanuit de Veiligheidsregio. Onze fractie was afgelopen dinsdag voornemens om een wijzigingsvoorstel op dit punt in te dienen en om die aanpassing van 2/3 van het aantal inwoners te schrappen, maar uiteindelijk kregen we te weinig bijval vanuit de raadsvergadering en hebben we daar maar van afgezien. Want het werkelijke effect van het voorstel zal in de praktijk (hopelijk) minimaal zijn. Maar het blijft vreemd dat in theorie twee grotere gemeenten een voorstel van 17 andere gemeenten kunnen torpederen. Een meerderheid is kennelijk niet altijd voldoende om een voorstel goedgekeurd te krijgen.

Kees Musters

Drunen, vrijdag 30 september 2016

Volg mij ook met korte berichtjes op:     www.twitter.com/keesmusters